Boleń jest to ryba z rodziny karpiowatych.
Zasięg występowanie i biotop: Zamieszkuje Europę na wschód od Renu i na północ od Dunaju po Ural i Morze Kaspijskie, jak również południową Skandynawię. Występuje w większych i średnich rzekach nizinnych, a także w zbiornikach zaporowych, w wodach płynących, w większych jeziorach i zatokach. Młode ryby żyją w małych stadach, w pobliżu brzegów. Rosnąc stają się coraz bardziej samotnikami, trzymającymi się nurtu rzeki.
Cechy morfologiczne: Boleń osiąga długość 50–75 cm i wagę 6-8kg, maksymalnie 120 cm (masa ciała do 12 kg). Ma długie, wyciągnięte, bocznie nieco spłaszczone ciało. Brzuch lekko zaokrąglony, a za płetwami brzusznymi biegnie pozbawiony łusek kil. Głowa spiczasta, oczy małe. Szeroki, końcowo położony otwór gębowy sięgający poza przednią krawędź oka. Nieco wysunięta szczęka dolna ma na końcu garbikowate zgrubienie, chowające się we wgłębieniu szczęki górnej. Łuski małe, 64–76 wzdłuż linii bocznej. W płetwie grzbietowej 10–11 promieni, w odbytowej 15–18. Krawędź płetwy odbytowej głęboko sierpowato wcięta, płetwy piersiowe ostro zakończone, płetwa grzbietowa stosunkowo wysoka. Zęby gardłowe dwurzędowe. Ubarwienie grzbietu oliwkowozielone z stalowoniebieskim połyskiem. Boki jaśniejsze, żółto lśniące. Strona brzuszna srebrzyście biała. Płetwy piersiowe, brzuszne oraz odbytowa są czerwonawe, pozostałe szarawe lub szarawoniebieskie z ciemniejszymi krawędziami.
Odżywianie: W okresie młodzieńczym żywi się skorupiakami i larwami owadów. Po osiągnięciu długości około 9 cm zaczyna odżywiać się rybami. Są to prawie przede wszystkim ukleje, a także płocie oraz okonie, karasie i cierniki. W wieku starszym może atakować żaby, ptaki wodne i małe ssaki (gryzonie). Jedyny typowo drapieżny przedstawiciel rodziny karpiowatych. Często jego polowanie daje się zaobserwować na nizinnych rzekach w postaci mocnych, widowiskowych uderzeń ogona o powierzchnię wody.
Rozród: Boleń dojrzewa płciowo w czwartym roku życia, przy długości około 30 cm. Tarło odbywa się od marca do maja w temperaturze od 5 do 14 °C w rzekach w miejscach o szybkim nurcie i kamienistym lub żwirowatym dnie. Forma wędrowna trze się w marcu i kwietniu. U samców występuje wysypka tarłowa na wieczkach skrzelowych i płetwach piersiowych. Ikra składana jest zazwyczaj na kamieniach, rzadziej na roślinach wodnych lub zatopionych korzeniach. Inkubacja trwa około 14 dni. Narybek po wykluciu ma około 7 mm długości. Napełnienie pęcherza pławnego następuje po tygodniu, pełne ułuszczenie przy długości 3 cm. W wieku 6 lat ma około 43 cm. Żyje zazwyczaj około 12 lat. Czasem krzyżuje się z jaziem.
Znaczenie gospodarcze: Największe znaczenie gospodarcze ma boleń we wschodniej Europie. Mięso nie posiada większych walorów smakowych. Dość popularny wśród wędkarzy, łowiony głównie na spinning lub trolling rzadziej na żywą lub martwą rybę.
Wymiar ochronny: | 40 cm |
Okres ochronny: | 1 stycznia – 30 kwietnia |
Dobowy limit połowu: | 2 szt. razem z boleniem, karpiem, lipieniem, pstrągiem potokowym, sandaczem, szczupakiem i brzaną |
Rekord Polski: | 8,05 kg 90 cm Jarosław Skibiński (2008) |
Boleń wciąż bywa rybą niełatwą do złowienia, ale przez ostatnie lata wykształciła się ogromna grupa specjalistów, którzy rybę tę umieją łowić regularnie. Choć na ogół kojarzy się rapa z ołowianką, pilkerem i biała gumą, to sięgnięcie po Meppsy może uratować honor spinningisty w dni kiedy bolenie nie chcą brać na standardowe przynęty lub kiedy trafi się na wyjątkowo przebiegłą, doświadczoną sztukę.
Jest kilka przynęt w ofercie Meppsa, które w niesprzyjających okolicznościach mogą przynieść sukces. Najtrudniejsze do złowienia bywają bolenie buszujące blisko brzegu, niemal pod nogami wędkarza. Pomaga wówczas prowadzenie wabika z prądem, ale niestety, nie zawsze. Na pograniczu wody i lądu bywa rapa gościem na chwileczkę, więc zdałaby się przynęta, którą można ściągać pod prąd bardzo powoli, a niekiedy nawet zatrzymać w nurcie. Te oczekiwania spełnia Aglia TW Streamer – byle kij mocno trzymać w garści, bo uderzenia bywają potężne. Podobnie rzecz się ma z Agliami TW Mino, choć uważać trzeba, by nie zaczęła wariować przy zbyt szybkim prowadzeniu, boleń bowiem niechętnie bije w zbyt rozhasaną przynętę.
Brań spodziewać się także można na naturalne Aglie Long, a więc na srebrne i czarne klasyki oraz (ale raczej w dni bez słońca) na Aglię Long Rainbo. Także Aglia Long Anguillon może okazać się rewelacją, ponieważ można ją zatrzymać tuż pod powierzchnią nawet na nieznacznym uciągu. To jedna z niewielu przynęt, które mogą bolenia przynieść z wody stojącej.
Na jeziorach oraz zbiornikach zaporowych warto na bolenie polować z przynętą nie kojarzącą się z tym gatunkiem – regularnie daje się łowić rapy na białe Aglie Fluo niewielkich rozmiarów ( #0 – #1) prowadzone w zmiennym tempie z zatrzymywaniem na ułamek sekundy co kilka metrów. Podobnie można kusić te karpiowate drapieżniki srebrnymi błystkami XD. Ze względu na przeciążony korpus, są one dalekosiężne, co na wodach stojących ma znaczenie, jako że bolenie patrolują wodę po bardzo szerokich okręgach i raczej w pewnym oddaleniu od brzegów. Podobnie rzecz się ma z białym, czarnym, szarym i błękitnym Bugiem. Na wodzie stojącej, na kanałach żeglugowych właśnie Bugi mogą się okazać skuteczną bronią na bolenie. Także Timber Doodle z białą gumką, nawet wolno prowadzony, może sprowokować tego drapieżnika do ataku.
Błystki, którymi daje się rzucić bardzo daleko, także powinny znaleźć się w arsenale łowcy rap – przede wszystkim Aglia Long Heavy, srebrna może przynieść rybę żerującą bardzo daleko. Tu pewien trick, który może nie przypaść do gustu francuskim designerom błystkowym – czerwone kropki warto najzwyczajniej w świecie zdrapać, barwny akcent na korpusie wystarczy w zupełności.
Warto także obłowić dalekie stanowiska Agliami Flying C – rapy bez oporów atakują model z czarną rurką, a w pochmurne dni biją także w wersję z rurką seledynową.
Na dalekie bolenie znakomita również okazać się może Aglia Spinnflex z białym twisterem. Można podać ją bardzo daleko i bardzo szybko prowadzić, co podnosi szansę na śródrzeczne rapy żerujące regularnie w znacznym oddaleniu od brzegu. Pozostając przy białym twisterze – warto wykorzystać możliwość zmiany haka w Agliach TW i dołożyć biały twister na haku z uszkiem, np. na muchowym haku streamerowym #1/0 tudzież zawiązać na nim muchę o naturalnych barwach.
Reasumując: jeśli bolenie nie chcą brać na standardowe wabiki, warto sięgnąć do pudełka z przynętami Meppsa.